Σκάνδαλο τα νέα τεκμήρια διαβίωσης

Δώδεκα αδικίες και παγίδες σε βάρος εκατοντάδων χιλιάδων φορολογουμένων με χαμηλά και μεσαία εισοδήματα κρύβουν οι διατάξεις για τα νέα τεκμήρια διαβίωσης που συμπεριέλαβε στο φορολογικό νομοσχέδιο ο υπουργός Οικονομικών κ. Γ. Παπακωνσταντίνου. Το «taxnews» τις παρουσιάζει σήμερα αναλυτικά, αποκρυπτογραφώντας τις επιπτώσεις που θα έχουν στα εισοδήματα των πλουσίων και των … κοινών θνητών!

Από μια προσεκτική ανάγνωση των ρυθμίσεων του άρθρου 3 του φορολογικού νομοσχεδίου για τα νέα τεκμήρια διαβίωσης προκύπτουν τα ακόλουθα συμπεράσματα:

1) Οι απαλλαγές από τα τεκμήρια διαβίωσης που ισχύουν μέχρι σήμερα για τις δαπάνες χρήσης και συντήρησης κύριας κατοικίας εμβαδού μέχρι 200 τετραγωνικά μέτρα και δευτερευουσών κατοικιών συνολικού εμβαδού μέχρι 150 τ.μ. καταργούνται. Επίσης παύουν να απαλλάσσονται από τα τεκμήρια διαβίωσης τα ΙΧ αυτοκίνητα με εργοστασιακή τιμολογιακή αξία μέχρι 50.000 ευρώ, δηλαδή σχεδόν όλα τα αυτοκίνητα, καθώς και τα σκάφη αναψυχής μήκους μέχρι 10 μέτρα. Τα νέα τεκμήρια διαβίωσης που εισάγονται θα ονομάζονται πλέον «αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης» και θα ισχύουν για σπίτια, αυτοκίνητα, πισίνες, σκάφη, αεροσκάφη που κατέχει ή απλώς χρησιμοποιεί ο φορολογούμενος, καθώς επίσης και για τις περιπτώσεις που ο φορολογούμενος καταβάλλει δίδακτρα για τη φοίτηση των παιδιών του σε ιδιωτικά σχολεία και αμοιβές για την παροχή υπηρεσιών από οικιακές βοηθούς. Έτσι, με το νέο σύστημα που εισάγει το φορολογικό νομοσχέδιο, υπάγονται στα τεκμήρια όλοι οι φορολογούμενοι ανεξαρτήτως του ύψους του εισοδήματός τους, ακόμη κι όσοι μένουν με ενοίκιο σε μικρά σπίτια! Οι μόνοι που εξαιρούνται μέχρι στιγμής από το νέο σύστημα είναι οι συνταξιούχοι.

2) Τα ποσά των τεκμηρίων για τις κατοικίες θα επιβαρύνουν δυσανάλογα φορολογούμενους με χαμηλά και μεσαία εισοδήματα που είναι ενοικιαστές παλαιών διαμερισμάτων ή μονοκατοικιών ή έχουν στο όνομά τους παλαιά σπίτια, τα οποία μπορεί και να μη χρησιμοποιούν. Ο λόγος είναι ότι το υπουργείο Οικονομικών δεν έχει προβλέψει τη μείωση των τεκμηρίων με βάση τα έτη που έχουν παρέλθει από την ημερομηνία έκδοσης της πρώτης οικονομικής άδειας. Έτσι ένα διαμέρισμα παλαιότητας 30 ετών και 80 τ.μ. βαρύνεται με το ίδιο τεκμήριο με ένα νεόδμητο διαμέρισμα 80 τ.μ.!

3) Στο 95% των περιοχών της χώρας ισχύουν ίδια τεκμήρια για κατοικίες ίδιας έκτασης ακόμη κι αν έχουν διαφορετική παλαιότητα. Ένα διαμέρισμα 70 τ.μ. παλαιότητας 25 ετών στο Αιγάλεω έχει το ίδιο τεκμήριο με ένα νεόδμητο διαμέρισμα 70 τ.μ. στην Αγία Παρασκευή! Ο λόγος είναι ότι οι προσαυξήσεις των τεκμηρίων κατά 40%-70% που προβλέπει το νομοσχέδιο για τις ακριβές περιοχές θα εφαρμόζονται σε ελάχιστους δήμους της χώρας, όπου οι τιμές ζώνης ανά τ.μ. υπερβαίνουν τις 2.799 ευρώ. Επίσης, δεν υπάρχει ειδική πρόβλεψη για μείωση των τεκμηρίων των κατοικιών σε περιοχές όπου δεν ισχύει το σύστημα των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων. Στις περιοχές αυτές ισχύουν οι τιμές εκκίνησης που είναι σημαντικά χαμηλότερες από τις τιμές ζώνης. Λογικά θα έπρεπε για τις περιοχές αυτές που η αξία των ακινήτων είναι σημαντικά μικρότερη να προβλέπεται αντίστοιχη μείωση των τεκμηρίων, ειδικά για τις δευτερεύουσες εξοχικές κατοικίες. Εξαίρεση θα έπρεπε να υπάρχει μόνο για τις τουριστικές περιοχές, όπου θα έπρεπε να εφαρμόζονται άλλοι συντελεστές προσαύξησης των τεκμηρίων.

4) Τεκμήρια διαβίωσης θα βαρύνουν πλέον ακόμη και τους κατόχους μικρών φουσκωτών ή ξύλινων βαρκών! Οι περισσότεροι από αυτούς είναι ερασιτέχνες ψαράδες που χρησιμοποιούν τα … σκάφη το πολύ για ένα μήνα μέσα στο έτος. Παρ’όλα αυτά δεν προβλέπεται καμία μείωση του τεκμηρίου και ουσιαστικά οι φορολογούμενοι αυτοί οι οποίοι έχουν χαμηλά και μεσαία εισοδήματα θεωρούνται από την Εφορία ότι χρησιμοποιούν τα … σκάφη 12 μήνες το χρόνο!

5) Τα τεκμήρια για τα σκάφη που είναι παλαιά είναι ίδια με τα τεκμήρια που ισχύουν για τα καινούρια σκάφη. Δεν προβλέπεται δηλαδή μείωση των τεκμηρίων των σκαφών ανάλογα με την παλαιότητα, όπως ήδη έχει προβλεφθεί για τα ΙΧ αυτοκίνητα. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα ο νεόπλουτος κάτοχος ενός καινούριου σκάφους μήκους 7 μέτρων να εξομοιωθεί βάσει των τεκμηρίων με έναν φορολογούμενο μεσαίου εισοδήματος που αγόρασε πάμφθηνα ένα παλαιό και φθαρμένο σκάφος μήκους 7 μέτρων.

6) Τα νέα τεκμήρια για βίλες, υπερπολυτελή ΙΧ, κότερα και πισίνες είναι μειωμένα κατά 35%-90%. Έτσι οι έχοντες και κατέχοντες έχουν τη δυνατότητα να αποκρύψουν μεγάλο μέρος των εισοδημάτων τους, καθώς τα ελάχιστα όρια φορολογητέου εισοδήματος που προκύπτουν γι’ αυτούς με βάση τα νέα τεκμήρια είναι πολύ χαμηλά σε σύγκριση με αυτά που προκύπτουν με βάση το ισχύον σήμερα σύστημα τεκμηρίων.

7) Για κάθε φορολογούμενο, είτε κατέχει είτε δεν κατέχει ακίνητα, ΙΧ αυτοκίνητα, σκάφη και άλλα περιουσιακά στοιχεία, ισχύει ελάχιστο ποσό τεκμηρίου 3.000 ευρώ εάν είναι άγαμος και 5.000 ευρώ εάν είναι έγγαμος.

8) Καταργούνται οι απαλλαγές από την εφαρμογή των «τεκμηρίων απόκτησης περιουσιακών στοιχείων», που ισχύουν σήμερα για τις δαπάνες αγοράς πρώτης κατοικίας επιφανείας μέχρι 120 τ.μ., για τις δαπάνες ανέγερσης οικοδομής που προορίζεται για πρώτη κατοικία επιφανείας μέχρι 120 τ.μ. και για τα έξοδα αποπληρωμής χρεωλυσίων στεγαστικού δανείου που ελήφθη για την απόκτηση πρώτης κατοικίας επιφανείας μέχρι 120 τ.μ. Αυτό σημαίνει ότι η δαπάνη που καταβάλει ο φορολογούμενος για να αγοράσει ή να κτίσει την κύρια κατοικία του ή η δαπάνη που καταβάλλει για να εξοφλήσει στεγαστικό δάνειο αγοράς ή ανέγερσης πρώτης κατοικίας θα λαμβάνεται πλέον υπόψη για τον προσδιορισμό του ελαχίστου ορίου φορολογητέου εισοδήματος με βάση τα τεκμήρια. Οι δαπάνες αυτές που είναι πραγματικές θα προστίθενται στις «αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης του φορολογούμενου» και θα ανεβάζουν σε ακόμη πιο υψηλά επίπεδα το ελάχιστο όριο φορολογητέου εισοδήματος που θα πρέπει αυτός να καλύπτει με βάση τα δηλούμενα εισοδήματά του.

9) Εξακολουθούν να εξαιρούνται από την εφαρμογή των τεκμηρίων οι δαπάνες των πλουσίων για αγορές μετοχών, μεριδίων αμοιβαίων κεφαλαίων, συμμετοχές σε αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου εταιριών και σύσταση νέων εταιριών. Έτσι, παραμένουν ορθάνοικτα τα παράθυρα της φορολογικής νομοθεσίας που επιτρέπουν το ξέπλυμα βρώμικου ή μαύρου χρήματος αλλά και την αποφυγή προσδιορισμού του εισοδήματος με βάση τα έστω χαμηλότερα νέα τεκμήρια διαβίωσης για βίλες, υπερπολυτελή ΙΧ, κότερα και πισίνες! Κι αυτό διότι τα περιουσιακά αυτά στοιχεία θα μπορούν να αγορασθούν από ανώνυμες εταιρίες τις οποίες θα συστήνουν οι ενδιαφερόμενοι. Έτσι θα αποφεύγουν την υποχρέωση να δηλώνουν εισοδήματα υψηλότερα από τις δαπάνες απόκτησης αυτών των περιουσιακών στοιχείων, καθώς τα ποσά που δαπανώνται για τη σύσταση εταιριών εξακολουθούν να εξαιρούνται από τα τεκμήρια! Έτσι οι πλούσιοι θα εξακολουθούν να μη λογοδοτούν για την απόκτηση περιουσιακών στοιχείων μεγάλης αξίας!

10) Οι φορολογούμενοι που δεν θα κατορθώνουν να καλύψουν με τα δηλούμενα εισοδήματά τους τα «ελάχιστα όρια φορολογητέων εισοδημάτων» που θα τους προσδιορίζουν τα νέα τεκμήρια θα φορολογούνται με βάση τα «ελάχιστα» αυτά «όρια». Τα τελικά ποσά φορολογητέου εισοδήματος θα είναι, δηλαδή, γι’ αυτούς υψηλότερα από αυτά που δήλωσαν. Όπως είναι γνωστό, με το νέο φορολογικό νομοσχέδιο προβλέπεται ότι όσο πιο υψηλό είναι το φορολογητέο εισόδημα τόσο πιο μεγάλο γίνεται και το τμήμα του αφορολογήτου ορίου που πρέπει να καλυφθεί με την αξία των αποδείξεων λιανικής πώλησης ή παροχής υπηρεσιών που θα προσκομισθούν μαζί με τη δήλωση. Ως εκ τούτου, στις περιπτώσεις που το εισόδημα βάσει τεκμηρίων θα είναι μεγαλύτερο από το δηλωθέν, η αξία των αποδείξεων που θα έχουν συγκεντρώσει και θα έχουν προσκομίσει οι φορολογούμενοι για να καλύψουν το αφορολόγητο όριο των 12.000 ευρώ θα επαρκεί για να καλύψει μόνο το ποσό που αντιστοιχεί στο εισόδημα που δήλωσαν. Στο υψηλότερο ποσό φορολογητέου εισοδήματος, με βάση το οποίο τελικά θα φορολογούνται, θα αντιστοιχεί ποσό αξίας προσκομιστέων αποδείξεων μεγαλύτερο. Συνεπώς ένα τμήμα του τελικώς απαιτούμενου ποσού αποδείξεων θα παραμένει ακάλυπτο, λόγω της τεχνητής αύξησης του φορολογητέου εισοδήματος που θα προκαλούν τα νέα τεκμήρια. Κατά το ακάλυπτο αυτό ποσό, όμως, θα μειώνεται το αφορολόγητο όριο που δικαιούνται οι φορολογούμενοι. Και επί του ακάλυπτου αυτού ποσού θα αναγκάζονται να πληρώσουν επιπλέον φόρο 10%!

11) Οι φορολογούμενοι που δεν θα κατορθώνουν να καλύψουν με τα δηλούμενα εισοδήματά τους τα ελάχιστα όρια φορολογητέων εισοδημάτων που θα τους προσδιορίζουν τα νέα τεκμήρια θα επιβαρύνονται με αυξημένο φόρο εισοδήματος, ο οποίος θα προσαυξάνεται περαιτέρω κατά 55%! Κι αυτό διότι η φορολογική νομοθεσία προβλέπει ότι το εισόδημα που προσδιορίζεται βάσει τεκμηρίων αντιμετωπίζεται φορολογικά όπως το εισόδημα που προέρχεται από την άσκηση ελευθέριου επαγγέλματος, για το οποίο προβλέπεται μεταξύ των άλλων και επιβάρυνση με προκαταβολή φόρου έναντι του επόμενου έτους που ισοδυναμεί με ποσό ίσο με το 55% του κύριου φόρου εισοδήματος!

12) Οι πλούσιοι θα μπορούν εύκολα να καλύπτουν τα νέα χαμηλά γι΄αυτούς ποσά τεκμηρίων, επικαλούμενοι πλασματικές και ουσιαστικά ανύπαρκτες αποταμιεύσεις παρελθόντων ετών, καθώς βάσει καί της νέας νομοθεσίας δεν επιτρέπεται η αφαίρεση από τα εισοδήματα των παρελθόντων ετών (τα οποία επικαλείται ο φορολογούμενος για την κάλυψη τεκμηρίων) όλων των πραγματικών δαπανών που έχουν καταβληθεί (ενοίκια, δίδακτρα, ασφάλιστρα ζωής, δωρεές, χορηγίες, τόκοι στεγαστικών δανείων κ.λπ.) αλλά μόνο των δαπανών που θεωρούνται τεκμήρια και υπό την προϋπόθεση ότι τα έτη στα οποία αφορούν δεν ίσχυαν απαλλαγές από τα τεκμήρια!